Πολλοί γονείς γνωρίζουν την ακεταμινοφαίνη: υπό μορφή υπόθετων ή χυμών, βοηθάει με πυρετό και πόνο. Αλλά όχι μόνο τα παιδιά επωφελούνται από αυτό το καλά ανεκτό φάρμακο. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι γερμανοί και οι γερμανοί φαρμακοποιοί, ειδικότερα, ερεύνησαν εναλλακτικές λύσεις για τα φυσικά παυσίπονα μέχρι σήμερα, όπως ο φλοιός της ιτιάς. Οι 1886 νεοαναπτυγμένες ουσίες ακετανιλίδη και φαινακετίνη αποδείχθηκαν ανακούφιση από τον πόνο και ακόμη και μείωση του πυρετού.
Επίδραση της παρακεταμόλης
Εκτός από το ακετυλοσαλικυλικό οξύ και την ιβουπροφαίνη, η παρακεταμόλη είναι ένα από τα πλέον συχνά χρησιμοποιούμενα αναλγητικά παγκοσμίως. Η παρακεταμόλη χρησιμοποιείται για ήπιο έως μέτρια έντονο πόνο και περιλαμβάνεται στην ομάδα των αποκαλούμενων αναστολέων της κυκλοοξυγενάσης (μη οπιοειδή αναλγητικά). Επειδή η παρακεταμόλη μειώνει ταυτόχρονα τον πυρετό (αντιπυρετικό) και είναι ιδιαίτερα ανεκτή, χρησιμοποιείται κυρίως στα παιδιά.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τα άλλα δύο δραστικά συστατικά, η ακεταμινοφαίνη δεν λειτουργεί καλά με πόνο που προκαλείται από φλεγμονή, όπως ρευματικές ασθένειες.
Λειτουργία της δραστικής ουσίας
Η παρακεταμόλη αναφέρεται επίσης χημικά ως Ν-ακετυλ-παρα-αμινοφαινόλη (συντομογραφία: ΑΡΑΡ), 4'-υδροξυακετανιλίδιο ή 4-ακεταμιδοφαινόλη. Παρόλο που η παρακεταμόλη έχει χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες, ο ακριβής μηχανισμός δράσης ήταν - όπως και με πολλά άλλα φάρμακα - άγνωστος για πολύ καιρό.
Ακόμα και σήμερα, δεν έχει ξεπεραστεί κάθε λεπτομέρεια. Αν και τώρα είναι γνωστό ότι η ακεταμινοφαίνη αναστέλλει την κυκλοοξυγενάση Cox-2 - μία ενδογενή ουσία που ενεργοποιείται σε κυτταρική βλάβη και διεγείρει την παραγωγή προ-φλεγμονωδών και προσταγλανδινών που ενισχύουν τον πόνο. Επειδή όμως η ανασταλτική επίδραση της παρακεταμόλης είναι συγκριτικά ασθενής, πρέπει να εμπλακούν και άλλοι μηχανισμοί στην αποτελεσματικότητά της. Αυτά δεν έχουν ακόμη αποκρυπτογραφηθεί.
Η παρακεταμόλη χρησιμοποιείται συχνά συνδυασμού προϊόντων που προσφέρονται μαζί με την καφεΐνη. Αυτό έχει σκοπό να αυξήσει την αναλγητική δράση της παρακεταμόλης.
5 Γεγονότα για την Παρακεταμόλη - © istockphoto, Magone
Παρακεταμόλη: δοσολογία
Η παρακεταμόλη διατίθεται σε διάφορες μορφές δοσολογίας. Σε παιδιά συνήθως χρησιμοποιούνται υπόθετα ή χυμοί ή σιρόπια, στους ενήλικες υπάρχουν περισσότερα δισκία και κάψουλες. Επίσης υπάρχουν διαθέσιμες εγχύσεις.
Η παρακεταμόλη μπορεί να λαμβάνεται μία ή τρεις έως τέσσερις μεμονωμένες δόσεις την ημέρα. Μεταξύ της λήψης των μεμονωμένων δόσεων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον έξι έως οκτώ ώρες.
Σημαντική στη δόση της παρακεταμόλης, η συνιστώμενη Να μην υπερβαίνει τη μέγιστη ποσότητα επειδή η υπερδοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε απειλητική για τη ζωή ηπατική βλάβη.
- ενήλικες Δεν πρέπει να παίρνετε περισσότερες από οκτώ δισκία των 500 χιλιοστογράμμων η καθεμία, για συνολικά τέσσερα γραμμάρια την ημέρα.
- Στα παιδιά είναι η δόση της παρακεταμόλης - ανάλογα με την ηλικία - συμπεριλαμβανομένων. Συνιστάται η χρήση 10 έως 15 χιλιοστογράμμων παρακεταμόλης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά εφάπαξ δόση με ημερήσιο ανώτατο όριο 50 χιλιοστογράμμων ανά κιλό σωματικού βάρους.
Παρενέργειες της ακεταμινοφαίνης
Στο εύρος της συνιστώμενης δόσης η παρακεταμόλη είναι κακή σε πιθανές παρενέργειες και είναι καλά ανεκτή. Σπάνιες έως πολύ σπάνιες εμφανίζονται οι ακόλουθες ανεπιθύμητες ενέργειες:
- Διαταραχές σχηματισμού αίματος
- αλλεργικές αντιδράσεις
- γκρινιάζω χωρίς λόγο
- ναυτία
- αύξηση των ηπατικών ενζύμων
- μια κράμπα των αεραγωγών με δύσπνοια
Υπερδοσολογία: κίνδυνος για το ήπαρ
ένα υπερβολική δόση Ωστόσο, η ακεταμινοφαίνη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες. Συγκεκριμένα, το ήπαρ μπορεί να υποστεί σοβαρές βλάβες εάν ένας ενήλικας παίρνει περισσότερα από δέκα έως δώδεκα γραμμάρια ή σε μεγαλύτερη περίοδο ημερησίως περισσότερο από 7,5 γραμμάρια (σε παιδιά αντίστοιχα μικρότερα ποσά).
Για το λόγο αυτό, η παρακεταμόλη στη Γερμανία από τον Ιούλιο του 2008 σε μεγαλύτερες συσκευασίες (από δέκα γραμμάρια του φαρμάκου) συνταγή, μικρότερες ποσότητες μπορούν ακόμα να αγοραστούν μέσω του πάγκου στο φαρμακείο.
Επίσης κρίσιμη για το ήπαρ είναι η ταυτόχρονη χρήση πιθανών ουσιών που καταστρέφουν το ήπαρ (όπως αντισπασμωδικά φάρμακα) ή κατάχρησης αλκοόλ.
Αλληλεπιδράσεις παρακεταμόλης
Η παρακεταμόλη μπορεί να παρεμβαίνει στην εξάλειψη άλλων μεταβολιζομένων από το ήπαρ φαρμάκων όπως το αντιβιοτικό χλωραμφενικόλη. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η έναρξη δράσης από φάρμακα που επηρεάζουν τη γαστρική κένωση μπορεί να επιταχυνθεί ή να επιβραδυνθεί.
Στην περίπτωση αιματολογικών εξετάσεων, ο γιατρός θα πρέπει να ενημερώνεται για τη χρήση της ακεταμινοφαίνης, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει ορισμένες εργαστηριακές τιμές (π.χ. σάκχαρο αίματος, ουρικό οξύ).
Στο Εγκυμοσύνη και γαλουχία Η παρακεταμόλη μπορεί να ληφθεί σύντομα και μόνο μετά από διαβούλευση με το γιατρό.
Έρευνα για την παρακεταμόλη
Η παρακεταμόλη συντέθηκε για πρώτη φορά το 1893, αλλά μέχρι το 1948 οι Brodie και Axelrod ανακάλυψαν ότι αυτή η λευκή άοσμη πούδρα με πικρή γεύση είναι προϊόν διάσπασης των δύο προαναφερθέντων ουσιών ακετανιλίδης και φαινακετίνης και υπεύθυνη για τη δράση τους. Το 1956, η ακεταμινοφαίνη εισήχθη ως παυσίπονο στην αγορά.
